Insolvency Service (Biuro -dosł. Służba – ds. Niewypłacalności) jest urzędem wykonawczym Departamentu Biznesu, Innowacji i Niewypłacalności. Jego główne biuro znajduje się w Londynie ale posiada również 21 przedstawicielstw terenowych w całej Wielkiej Brytanii. Zatrudnia ok. 1700 osób.
Insolvency Service zajmuje się przymusową likwidacją niewypłacalnych firm oraz likwidacją majątku osób fizycznych, które ogłosiły upadłość konsumencką. Do jego obowiązków należy również prowadzenie dochodzeń przeciwko wykroczeniom powstałym przy zarządzaniu firmą oraz wypłacanie odpraw pracowniczych, w przypadkach, gdy pracodawca stał się niewypłacalny.
Główne dziedziny działalności Insolvency Service to:
- Wydawanie licencji syndykom i specjalistom ds. niewypłacalności
- Kontrola firm, które deklarują niewypłacalność
- Ochrona praw pracowników pracujących w niewypłacalnych firmach
- Zatrudnienie syndyków masy upadłościowej
- Nadzór nad pracą syndyków i likwidatorów
- Ocena działalności i podejmowanie decyzji o dyskwalifikacji dyrektorów upadłych firm
- Pośrednictwo w wypłacaniu odpraw pracowników upadłych firm pochodzących z Państwowego Funduszu Ubezpieczeń (National Insurance Fund)
- Nadzór nad wszelkimi formalnymi procesami związanymi z niewypłacalnością (IVA, Debt Relief Order)
Nas interesuje tylko jeden wycinek pracy Insolvency Service. Urząd ten zatrudnia syndyków (ang. Official Receiver), którzy maja obowiązek przeprowadzenia wywiadu/rozmowy z każdą osobą, która ogłosiła upadłość konsumencką. W 90% spraw, rozmowy te odbywają się w terenowych biurach Insolvency Service, właściwych dla adresu zamieszkania bankruta. W niektórych przypadkach wywiady przeprowadzane są telefonicznie. W wyjątkowych sytuacjach syndyk może odstąpić od przeprowadzenia wywiadu.
Wywiad przeprowadzany jest przez pracownika biura syndyka, tzw. Egzaminatora (Examiner). Egzaminator zadaje bankrutowi pytania dotyczące przyczyn powstania jego zadłużenia oraz przyczyn, dla których bankrut nie mógł spłacic swoich zobowiązań. Obowiązkiem Egzaminatora jest również ustalenie i oszacowanie majątku bankruta, również tego, który znajduje się poza granicami Zjednoczonego Królestwa. Jeżeli taka sytuacja ma miejsce, zadaniem biura syndyka jest likwidacja majątku bankruta i dystrybucja środków uzyskanych z jego sprzedaży pomiędzy wierzycieli. W przypadku upadłości transgranicznej – zgodnie z prawem unijnym – syndyk ma prawo do przejęcia majątku bankruta również za granicą UK. W pierwszej kolejnosci zostają zaspokojone należności wobec byłych pracowników.
Jeżeli po dystrybucji majątku bankruta w dalszym ciągu pozostają niespłacone długi, ulegają one umorzeniu z mocy prawa. Umorzenie to następuje jednak dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego, nazywanego w Anglii Restriction Period, które domyślnie trwa 1 rok. W tym czasie bankrut poddany jest pewnym ograniczeniom. Nie wolno mu zaciągać żadnych nowych zobowiązań, korzystać z kart kredytowych, zasiadać w zarządzie spółek z o. o. (limited companies) oraz zajmować żadnych stanowisk pracy związanych z finansami (np. księgowy lub doradca finansowy). Nie wolno mu również zajmować niektórych stanowisk państwowych. Ponadto, jeżeli w tym okresie sytuacja materialna bankruta ulegnie poprawie, lub otrzyma on jakieś środki finansowe, które nie są niezbędne do normalnego życia, syndyk ma prawo do zażądania od bankruta ich przekazania, w celu ich dodatkowej dystrybucji pomiędzy wierzycieli. Podobna sytuacja ma miejsce z polisą/ami na życie, które posiada bankrut. Jeżeli podczas okresu restrykcji będzie miał miejsce fakt, który spowoduje wypłatę odszkodowania, ma do niego prawo syndyk a nie bankrut lub osoby wskazane w polisie. W praktyce syndycy pozwalają bankrutom na wykupienie od siebie cesji ubezpieczenia za symboliczne kwoty. Dodatkowym utrudnieniem jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej pod nazwą inną, niż używana przed ogłoszeniem bankructwa oraz zakaz ukrywania tego faktu przed kontrahentami/klientami.
Po roku następuje zakończenie okresu restrykcji. Ma ono charakter automatyczny, tzn. bankrut nie ma obowiązku do wykonywania żadnych czynności prawnych mających na celu zakończenie procesu upadłościowego. Nie musi występować z żadnym wnioskiem do sądu lub do biura syndyka. Na jego życzenie może otrzymać Certyfikat Oddłużenia (Discharge Certificate) w sądzie, który wydał wyrok o bankructwie. Koszt uzyskania takiego dokumentu to opłata sądowa w wys. 70GBP. Po zakończeniu okresu postępowania bankrut zostaje całkowicie oddłużony i wszelkie ograniczenia przestają obowiązywać. Bankrut nie jest już bankrutem, nie ma żadnych długów i może pracować w każdym zawodzie, osiągając dowolne dochody.
Syndyk ma prawo do wydłużenia okresu restrykcji nawet do 15 lat, jednak w naszej ponad 10-cio letniej praktyce nie spotkaliśmy się z aż tak długim czasem restrykcji. Wydłużenie okresu restrykcji zawsze spowodowane jest nieprzestrzeganiem ograniczeń z nim związanych, zatajeniem majątku lub unikaniem współpracy z syndykiem. Wydłużenie okresu restrykcji może również nastąpić w przypadkach zadłużenia spowodowanego hazardem lub unikaniem płacenia podatków. W takim przypadku mamy do czynienia z BRU – Bankruptcy Restrictions Undertaking lub, jeżeli bankrut się na to nie zgodzi i decyzję wyda sąd, z BRO – Bankruptcy Restrictions Order.
Po zakończeniu okresu restrykcji kończy się kontakt bankruta z Insolvency Service. Chyba, że za 6 lat ponownie zbankrutuje…