Istnieje wiele przyczyn powodujących powstanie i narastanie zadłużenia. Wbrew obiegowym opiniom na wiele z nich dłużnicy nie mają wpływu i nie są bezpośrednio odpowiedzialni za ich skutki.
Najczęściej występujące przyczyny powstania zadłużenia:
Rozpad małżeństwa lub związku
Do chwili rozstania partnerzy razem dzielili koszty utrzymania dzieci, domu i koszty codziennych wydatków. Po rozpadzie każdy z osobna musi stawić czoła kosztom samodzielnego życia. Oczywiście najbardziej poszkodowana jest ta strona, na którą spadł obowiązek dalszego, samotnego utrzymania i wychowania dzieci.
Zmiana sytuacji zawodowej
Utrata pracy lub regularnych dochodów, utrata możliwości pracy dodatkowej lub premii. Ludzie łatwo przyzwyczajają się do wysokiego poziomu życia. Korzystają z kredytów, kart kredytowych, kupują mieszkania, domy, drogie samochody. Są przekonani, że ich stopa życiowa nie ulegnie w przyszłości zmianom. Nagle okazuje się, że firma przestaje przynosić zyski lub pracodawca dokonuje cięć w kosztach. Dochody raptownie maleją a zadłużenie pozostaje.
Problemy zdrowotne
Nagła choroba, wypadek lub problemy ze zdrowiem psychicznym powodują niezdolność do pracy i utratę dochodów. Wprawdzie w większości przypadków możliwe jest uzyskanie odszkodowania, ale trzeba długo czekać na jego wypłatę. Okres oczekiwania bez możliwości zarobku może doprowadzić dłużnika do tragicznej sytuacji finansowej.
Hazard
Skłonności do hazardu lub wręcz związany z nim nałóg mogą chorą osobę doprowadzić do całkowitej utraty kontroli nad swoimi finansami i w konsekwencji do ruiny.
Nieuczciwe i nieodpowiedzialne działania kredytodawców:
- Zwiększanie limitów debetowych i limitów na kartach kredytowych. Kiedy bank stwierdzi, że klient regularnie spłaca swoje zadłużenie, zwiększa mu limit dostępnych środków. Ludzie są tylko ludźmi i chętnie korzystają z łatwych pieniędzy. Aż do osiągnięcia granic możliwości.
- Oferty pożyczek i kart kredytowych przysyłane pocztą. To bardzo miłe i kuszące, kiedy dostajemy ofertę kredytową, przygotowaną „specjalnie” dla nas, z naszym nazwiskiem widniejącym na karcie lub gotowej do podpisania umowie. Niewiele osób czyta „Terms and Conditions”, które czasami są tak zagmatwane, że nawet rodowitemu Anglikowi jest trudno je zrozumieć. Podobnie działają oferty przysłane na skrzynkę mailową. W wielu przypadkach reklama daleko mija się z prawdą, ale dowiadujemy się o tym dopiero po otrzymaniu pierwszego wyciągu z konta.
- Wielu kredytodawców udziela i udzielało pożyczek lub oferowało karty kredytowe osobom, których dochody absolutnie nie pozwalały na zaciągnięcie żadnych kredytów. Badania rynkowe wykazały, że 88% kart kredytowych zostało wydane bez sprawdzenia możliwości płatniczych klientów. Karty były wydawane nawet osobom o bardzo niskich dochodach. Nierzadko ludzie ci pobierali różnego rodzaju zasiłki.
Brak umiejętności w zarządzaniu swoimi finansami
Brak kontroli nad wydatkami jest jednym z częstszych powodów popadania w zadłużenie. Wiele osób wydaje więcej niż zarabia. Podpiera się przy tym kredytami i kartami kredytowymi. Niestety, musi nadejść moment, kiedy już nikt im nic nie pożyczy a większość dochodów przeznaczona jest na spłatę długów. Z tym problemem ściśle związane jest uzależnienie od zakupów i hazardu.
Chęć zachowania widocznego dla otoczenia statusu finansowego
Czyli fałszywy wstyd przed znajomymi i rodziną spowodowany poczuciem dumy. Nie można przesiąść się do tańszego samochodu, bo co inni powiedzą. Nie można przeprowadzić się do tańszego mieszkania z tego samego powodu. Szczególnie u Polaków samochód zawsze był i jest wyznacznikiem statusu finansowego. Niestety, jeżeli przeżywa się poważne problemy finansowe, należy zastanowić się nad każdym możliwym ograniczeniem kosztów.