W Anglii i Walii funkcjonuje kilka dosyć skutecznych sposobów rozwiązania problemów związanych z zadłużeniem i brakiem możliwości jego spłaty. Pisaliśmy już o Debt Relief Order, Individual Voluntary Arrangement, Debt Management Plant i o upadłości konsumenckiej. O ile pierwsze 3 z nich są skuteczne (w przypadku DMP mniej) w pozbyciu się długów powstałych na terenie Wielkiej Brytanii, to niestety, nie zwalniają z zadłużenia powstałego poza UK (np w Polsce). Żadne z tych rozwiązań nie jest rozpoznawalne poza granicami Wielkiej Brytanii i żadne z nich nie będzie uznane przez naszych zagranicznych wierzycieli.
Jedynym procesem, który posiada charakter transgraniczny i jest uregulowany przepisami Unii Europejskiej jest upadłość konsumencka. Najkrócej oznacza to, że każdy wyrok stwierdzający upadłość i wydany przez angielski sąd jest ważny, prawomocny i musi być uznany bez zastrzeżeń i badania przyczyn jego wydania w każdym państwie Unii Europejskiej poza Danią. Oczywiście dział to w obie strony i każdy wyrok upadłościowy wydany np. w Polsce lub Francji również musi być uznany w Wielkiej Brytanii. Jednocześnie całe postępowanie upadłościowe prowadzone jest zgodnie z przepisami kraju, którego sąd wydał wyrok.
Europejskie przepisy dot. upadłości i postępowania upadłościowego są uregulowane w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1346/2000 z późniejszymi zmianami.
Poniżej najważniejsze artykuły ww. Rozporządzenia, mające zasadnicze znaczenie dla postępowania upadłościowego transgranicznego osoby fizycznej:
Niniejsze rozporządzenie powinno znaleźć zastosowanie do wszystkich postępowań upadłościowych, niezależnie od tego czy dłużnik jest osobą fizyczną, czy też osobą prawną, przedsiębiorcą czy osobą nie wykonującą działalności gospodarczej.
Art. 3
Jurysdykcja
1. Sądy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, są właściwe dla wszczęcia postępowania upadłościowego.
2. Jeżeli dłużnik ma główny ośrodek swojej podstawowej działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, sądy innego Państwa Członkowskiego są uprawnione do wszczęcia postępowania upadłościowego tylko wtedy, gdy dłużnik ma na jego terytorium swój oddział. Skutki tego postępowania są ograniczone do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego ostatniego Państwa Członkowskiego.
Artykuł 4
Prawo właściwe
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako „Państwo wszczęcia postępowania”.
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia.
W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
Link do pełnej wersji dokumentu:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A32000R1346
Reasumując możemy jasno stwierdzić, że jeżeli nasze centrum interesów życiowych (COMI – Centre of Main Interests) znajduje się w Anglii lub Walii, to sądem właściwym do do rozpatrzenia naszego wniosku o upadłość jest sąd angielski/walijski, a podczas postępowania upadłościowego będą nas obowiązywały przepisy prawa upadłościowego obowiązującego w Anglii i Walii, zawarte w Insolvency Act 1986.